Spreekwoorden

Deze dramales voor groep 7/8 gaat over spreekwoorden. De leerlingen leren spreekwoorden en hun betekenis kennen. In de kernopdracht maken de leerlingen in groepjes door middel van toneelspel een scène rondom een spreekwoord.

Bespreek vooraf met de leerlingen wat een spreekwoord is en welke spreekwoorden ze kennen. Wat is het verschil tussen een spreekwoord en een gezegde? (Bij een spreekwoord staat de tekst vast, een gezegde wordt naar het onderwerp gevoegd. Zoals "Hij doet zijn werk met hart en ziel.")

De leerlingen zitten in een kring. Elke leerling krijgt een spreekwoordenkaartje (zie download hieronder), waarbij er van elk spreekwoord twee zijn. Eén van de leerlingen beeldt in het midden het spreekwoord uit. Wanneer een andere leerling dit spreekwoord herkent van het eigen kaartje, gaat hij of zij erbij staan en samen beelden zij het spreekwoord uit. Als de match klopt, gaan de leerlingen zitten en krijgt een volgende leerling de beurt.

Tip: Wanneer je met een grote groep werkt, kun je twee of drie leerlingen tegelijkertijd in het midden laten uitbeelden.

De leerlingen staan in de ruimte. Elke leerling krijgt een spreekwoordenkaartje (zie download hieronder). Op het kaartje staat een begin van een spreekwoord (1) of het eind (2). De leerlingen lopen door de ruimte en beelden hun deel van het spreekwoord uit. Ze mogen hierbij tekst gebruiken, maar niet letterlijk het spreekwoord benoemen. Wanneer een leerling het ontbrekende deel van zijn of haar spreekwoord bij een ander herkent, gaat hij of zij erbij staan en samen beelden zij het hele spreekwoord uit. Als de match klopt, gaan de leerlingen zitten. Wanneer alle leerlingen zitten, kun je een aantal tweetallen kort hun spreekwoord laten presenteren.

Tip: Wanneer je met een grote groep werkt, kun je per tweetal één kaartje geven.

De leerlingen worden verdeeld in groepjes van ongeveer 4 personen. Ieder groepje krijgt een spelkaart (zie download hieronder). Vervolgens geef je hen de opdracht een scène te maken, waarbij de betekenis van het spreekwoord helder wordt. Wanneer een groepje bijvoorbeeld "als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel" gekregen heeft, kunnen zij een scène maken waarin de kinderen het huis volledig op zijn kop zetten, zodra vader en moeder even boodschappen gaan doen. In de scène mag tekst gebruikt worden, maar het spreekwoord wordt niet letterlijk genoemd. Stimuleer de leerlingen om een duidelijke wie, wat en waar in de scène te verwerken.

Hierna worden de scènes aan elkaar gepresenteerd. Het publiek raadt welk spreekwoord ieder groepje heeft.

De leerlingen staan in een kring. Je noemt een spreekwoord, bijvoorbeeld "Spreken is zilver, zwijgen is goud." De leerlingen herhalen dit spreekwoord hardop terwijl ze op hun plek rennen. Dit doe je met verschillende spreekwoorden. Je noemt echter af en toe ook een zin die geen spreekwoord is, bijvoorbeeld een regel uit een liedje of een zelfverzonnen of verkeerd gebruikt spreekwoord, bijvoorbeeld "Wat de boer niet kent, zal hij nooit leren". Hierbij is het de bedoeling dat de leerlingen niets zeggen en stilstaan. Degene die op een verkeerd moment rent of stilstaat, is af en gaat op de grond zitten. Hiermee ga je door tot er één leerling overblijft.

Variatie: Je kunt de leerlingen ook om de beurt zelf een goed of fout spreekwoord laten zeggen.

Voorbeelden:

• Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten.
• Daar komt de aap uit de mouw.
• Oost west, thuis best.
• Morgenstond heeft goud in de mond.
• Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens.
• Tijd heelt alle wonden.
• Van een kale kip kun je niet plukken.