Hoe ga je om met geweld tijdens een dramales? (artikel)

Achter elkaar aan rennende kleuters, eindeloze schietpartijen en onophoudelijk duw-en-trekwerk in je dramales. Herkenbaar?
Leerlingen kunnen de neiging hebben hun fascinatie voor geweld tijdens de dramales te uiten. Zeker niet altijd omdat ze agressief zijn, maar omdat dit als grappig of spannend wordt ervaren en omdat het een gemakkelijke manier is om je fysiek te uiten.
Het is onmogelijk, en ook onwenselijk, om alle spelopdrachten die op geweld zouden kunnen uitdraaien te verbannen. In het maken van een goede scène staat tenslotte vaak een conflict centraal. En de scheidslijn tussen een mooi theatraal vormgegeven ruzie en een fysieke knokpartij is bij kinderen vaak erg dun.
Maar hoe ga je om met geweld tijdens een dramales?

Praat erover

Belangrijk is het bespreekbaar maken van het uiten van geweld in de dramales. Heb je weer zitten kijken naar een ijsbeer die minutenlang door het spellokaal wordt achtervolgd door drie indianen? Dan is dat het juiste moment om het gesprek aan te gaan. Durf de scène te onderbreken en vraag het publiek wat zij van zo’n scène vinden. Is het interessant om te kijken naar een achtervolging of een onbehouwen gevecht? Wat zou een betere manier kunnen zijn om dit vorm te geven? En leg de leerlingen ook vooral uit dat een ongeluk snel gebeurd is, wanneer er op deze manier met elkaar wordt omgegaan.

Groepjes anders samenstellen

Wanneer een (deel van de) klas snel geneigd is tot het spelen van agressie, kun je eens proberen de groepjes anders in te delen. Dit zorgt voor een nieuwe sociale interactie en de kans is groot dat dit een ander soort scène tot resultaat heeft.

Theatraal vormgeven

Sommige scènes zijn lastig te spelen zonder geweld. Bij het verslaan van een draak of het overvallen van een bank hebben leerlingen toch vaak een dosis agressie nodig. Daarnaast kun je ook van mening zijn dat een leerling zich vanuit zijn eigen belevingswereld zou mogen uiten. En dat geweld dus ook een plek mag krijgen in de dramales.
Het is wel zaak dat er hierbij met respect met elkaar wordt omgegaan en dat er publieksgericht gewerkt wordt. De manier waarop deze agressie vormgegeven wordt, is dus zeker van belang. Bedenk met de leerlingen theatrale manieren waarop je geweld kunt uiten, die interessant zijn voor het publiek om naar te kijken.
Een aantal mogelijkheden om geweld theatraal vorm te geven:

• Door de scène sterk te vertragen (slowmotion) moet er over elke beweging nagedacht worden. Dit voorkomt ongelukken en zorgt voor mooie beelden. Door slowmotion is er ook meer ruimte voor bijvoorbeeld humoristische elementen in het gevecht.

• Bovenstaande geldt ook voor het uitvergroten van bewegingen.

• Een gevecht zonder elkaar aan te raken. Dit stimuleert de leerlingen om groot te spelen en meer afstand tot elkaar te nemen op de speelvloer.

Het is in ieder geval belangrijk dat er van tevoren goed nagedacht wordt over de vormgeving van een gevecht in plaats van een improvisatie op de speelvloer.

Een leuke dramaopdracht om dit te oefenen is Schijngevecht:

De leerlingen staan in een kring. Eén van de leerlingen geeft de buurman of buurvrouw een vuistslag in het gezicht, zoals in een film, dus zonder de ander daarbij te raken. De leerling doet dat op een overdreven manier en gebruikt daarbij een geluid. De ander incasseert de slag groot en maakt daar ook een geluid bij. Zo gaat het gevecht de kring rond.
Tip: Stimuleer de leerlingen om de bewegingen plus geluiden groot neer te zetten.
Variatie: Je kunt de bewegingen en geluiden ook in slowmotion laten maken.

Hoe ga jij om met geweld in de dramales? Geef je de leerlingen hierin alle vrijheid of spreek je regels met elkaar af?